Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın hazırladığı vergi paketinde kayıt dışı ekonomiyle mücadele için kira gelirleriyle ilgili düzenleme de bulunuyor. Buna göre, asgari 7 bin 500, azami 20 milyon TL olmak üzere elden ödenen bedelin yüzde 10’u oranında ev sahipleri gibi kiracılara da ceza kesilecek. Taslağın gündeme gelmesiyle vergiden kaçmak isteyen bazı ev sahiplerinin kiracılara ‘Banka hesabım yok, ya elden ver ya da evimden çık’ baskısı uygulamaya başladığı öğrenildi.

MALİYE’YE BİLDİRİN

Peki bu durumda kiracı, cezadan kurtulmak için ne yapacak? Uzmanlara göre en pratik yol Maliye’ye kirayı elden vereceğine dair bildirimde bulunmak. Çünkü yasaya göre kiracı, ödemeyi elden yaptığını Maliye’ye bildirirse kiracıya ceza kesilmeyecek. İşyeri kiralamalarında da aynı kural geçerli olacak. AKŞAM’a konuşan Av. Mustafa Zafer ev sahibinin ‘elden öde’ dayatmasına karşın cezadan kurtulmanın diğer iki yöntemini ise şöyle açıkladı:

MAHKEME YOLU DA AÇIK

“Vergi düzenlemesi ile ilgili detaylar ortaya çıkınca bazı ev sahiplerinin kiracılara ‘elden vermez ya da beni ihbar edersen evimden çık’ diyerek baskı yaptığı yönünde bilgiler gelmekte. Böyle bir durumla karşılaşan kiracılar ne yapacak? Hesap numarasını kiracı ile paylaşmayan ev sahibi hakkında durumun şartlarına göre kira bedelini PTT’den adreste ödemeli olarak gönderebilir ya da Sulh Hukuk Mahkemesi’ne başvuru yaparak kiranın yatırılacağı hesap numarasının mahkeme tarafından belirlenmesini isteyebilir.”

OKUL FATURASI DA SİGORTA DA VERGİDEN DÜŞÜLEBİLİYOR

Uzmanlara göre kira beyannamesi vermeyerek vergiden kaçmak ‘astarı yüzünden pahalı’ sonuçlar doğurabilir. Oysa mevcut sınırlar çerçevesinde bugün birçok belgeli gider kira gelirinden düşülebiliyor. Kira geliri elde edenler bu yıl uygulanan istisna tutarı 33 bin lira. Yani bu yıl boyunca toplam 100 bin lira kira geliri elde eden bir ev sahibi 33 bin lira düşüldükten sonra 67 bin lira üzerinden vergi ödeyecek.

İstisna dışında, yüzde 15 götürü gider veya belgeli gerçek giderler de kira gelirinden düşebiliyor. Yüzde 15 götürü gider (10.050 TL) düşüldüğünde vergi matrahı 56.950 liraya inecek. Götürü gider dışında yüzde 10’u kadar eğitim ve yüzde 157i kadar da sağlık sigortası gideri düşülebiliyor. Buna göre yüzde 10’luk eğitim masrafı indirimi (5695 lira) ve yüzde 15’lik sağlık sigortası indirimi (7688 lira) sonucu vergi kazancı 43.566 liraya, ödenecek vergi ise 6535 lira kadar iniyor.

Bunun dışında daha birçok indirim var. Örneğin kiraya verilen gayrimenkul için borçlanılan kredinin faizleri gelirden düşülebilir.

Emlak vergisi de dâhil olmak üzere taşınmazla ilgili olarak ödenen vergi, resim, harç ve şerefiyelerle belediyelere ödenen harcamalara katılma payları gider yazılabilir.

Belgeli gerçek giderde yüzde 15’lik sınır yok. Belgeli gerçek giderler, yüzde 15’lik sınıra takılmadan vergi matrahını azaltıyor, dolayısıyla ödenecek vergiyi de azaltıyor.

Ancak burada toplam indirilebilecek tutar için bir sınır var. Bu da bir formülle belirleniyor. Bu formülde öncelikle istisna düşülmüş gelirin (67.000 TL) toplam gelire (100.000) oranı olan % 67 dikkate alınıyor. Toplam gider 50 bin lira ise indirilebilecek gider (50.000×0.67) 33 bin lira oluyor. Bu durumda vergisi ödenecek kazanç 34 bin lira, vergisi ise 5100 lira oluyor.

KİRAYA STOPAJ PAKETTEN ÇIKTI

Meclis’e sunularak bu hafta içinde görüşülmesi hedeflenen vergi paketinde bazı maddeler çıkarıldı. Gelirler İdaresi Başkanlığı’nın önerisine göre bankaya yatırılan kiradan yüzde 20 oranında vergi kesilecekti. Kirada stopaj uygulamasına geçilmesiyle devletin ev sahiplerinden 40 milyar liralık kira vergisi tahsil edeceği hesaplanıyordu. Ayrıca 1’den fazla evi olanlardan da yine fazladan vergi alınması talep edildi. Ancak her iki madde de taslaktan çıkarıldı. Öte yandan kira kontratlarının e-devlet üzerinden yapılması konusu da taslakta yer almadı.